بیزینس پلن برای کسب و کارها، برنامه ای است که اهداف، محصولات، خدمات، جایگاه میان رقبا، استراتژی های بازاریابی و پیش‌بینی های مالی سازمان را توصیف و مشخص می کند. در پلن کاری، قرار گرفتن این اطلاعات کنار یکدیگر، باعث به وجود آمدن یک راهنمای مفید و ارزشمند برای اداره و توسعه کسب و کار می شود.
بیزینس پلن چیست؟
به صورت کلی، بیزینس پلن یک راهنمای کامل جهت کمک به کسب و کارها برای ترسیم و رسیدن به اهدافشان است. پلن کاری، یک ابزار مدیریتی است که به مدیران و صاحبان مشاغل کمک می کند تا نتایج برنامه های خود را تجزیه و تحلیل کنند، تصمیمات استراتژیک بگیرید و نحوه عملکرد و پیشرفت کسب و کار خود را مشاهده و بررسی کنند. به صورت کلی، باید بدانید که اگر قصد راه اندازی یک کسب و کار جدید و معرفی آن به سرمایه گذاران را دارید، تدوین یک بیزینس پلن مفید و مناسب، شانس موفقیت شما را به میزان قابل توجهی افزایش می دهد.
شما می توانید به کمک یک تیم حرفه ای، مسیر کسب و کار خود، از زمان شروع تا پایان آن را ترسیم و نکات لازم برای رسیدن به موفقیت را مشخص کنید تا در زمان معرفی برنامه های کاری خود به سرمایه‌گذاران، آن ها را از سودآور بودن پروژه های خود مطمئن کنید. لازم است در بیزینس پلن، همه چالش ها و مشکلات احتمالی در پروژه، به طور واضح بیان گردد تا برای آن ها راه‌حل های منطقی و مناسب ارائه شود. در چنین شرایطی، سرمایه گذاران با مشاهده تسلط شما بر تمامی جوانب پروژه، برای همکاری با شما اعلام آمادگی خواهند کرد.
چرا باید بیزینس پلن داشته باشیم؟
اگر صاحب یک کسب و کار در هر زمینه ای هستید، بیزینس پلن به شما کمک می کند تا اهداف خود را برنامه ریزی پیش ببرید؛ در ادامه به برخی از مهم ترین دلایل لزوم داشتن پلن کاری اشاره کرده ایم:
- به شما در شناسایی به موقع مشکلات و نقاط ضعف ایده های خود کمک می کند تا بتوانید پیش از تحمیل زیان های جبران ناپذیر، آن ها را رفع کنید؛
- راهی برای شناخت فرصت های شغلی جدید که ممکن است در دایره دید شما نباشند، ایجاد می کند؛
- در زمان اجرای ایده و برنامه های جدید، برای تحلیل بازار و رقبا، به شما کمک می کند؛
- پس از شناسایی چالش ها و موانع احتمالی پیش رو، به شما این امکان را می دهد تا برای مقابله با آن ها برنامه ریزی کنید؛
- به شما کمک می کند تا شرکا، کارمندان و مشتریان خود را متقاعد سازید که در مورد ایده و برنامه های خود جدی و با برنامه هستید تا آن ها نیز با شما همکاری کنند؛
- بیزینس پلن، به عنوان نقشه راه برای راه اندازی کسب و کار جدید شما است که با ارائه یک برنامه دقیق و گام به گام، به شما این امکان را می دهد که در طی مسیر، به آن مراجعه و برای رسیدن به اهدافتان، مسیر درستی را طی کنید.
چه افرادی به بیزینس پلن احتیاج دارند؟
بیزینس پلن برای کسب و کارهایی که نیازمند جذب سرمایه برای شروع یا ارتقای پروژه های هستند و باید منابع قابل توجهی از پول، انرژی و زمان را به کار گیرند، ضروری است؛ مانند استارتاپ ها و کارآفرینانی که برای شروع یک کسب و کار جدید، به دنبال جذب سرمایه گذار هستند.
بسیاری از شرک های بزرگ و موفق، فعالیت خود را با تدوین یک پلن کاری شروع کرده اند و این پلن را در قالب یک طرح دقیق، برای تهیه سرمایه لازم جهت راه اندازی بیزینس خود، به سرمایه گذاران ارائه داده اند. البته بیزینس پلن تنها برای کسب و کارهای تازه تاسیس که قصد جمع آوری سرمایه برای شروع فعالیت خود را دارند نیست و مشاغل در هر سطحی که باشند، به کمک پلن کاری می توانند یک نقشه راه برای عملی کردن اهداف خود داشته باشند.
متأسفانه، اکثر افراد تنها در زمان راه اندازی یک شغل جدید یا درخواست وام های تجاری، به فکر تهیه بیزینس پلن هستند؛ ولی برای اداره هر کسب و کار داشتن یک طرح تجاری ضروری است تا در زمان تغییر شرایط بازار، بروز چالش ها و ایجاد فرصت های جدید، آن‌ها را حفظ و به روز کند. در نتیجه، پلن کاری، به همان اندازه برای یک استارتاپ خواهان جمع آوری سرمایه، مهم و سودمند است که برای یک تجارت ده ساله در پی رشد.
گام های تدوین بیزینس پلن
قبل از هر چیز، کار خود را با تهیه ویژگی های مخاطبان احتمالی بیزینس پلن کسب و کار خود آغاز کنید؛ مثلا مشخص کنید که این طرح قرار است برای سرمایه‌گذاران ارائه شود یا برای همکاران و شرکای خود؟ این کار به شما در انتخاب زبان و ادبیات پلن کاری خود کمک می کند. در ادامه، مراحل نوشتن بیزینس پلن آورده شده است:
1. خلاصه اجرایی تهیه کنید
خلاصه اجرایی، همه اطلاعات لازم درباره زمینه های مختلف کسب و کار شما به صورت خلاصه است که یک نمای کلی از قسمت های دیگر پلن کاری را به مخاطب شما نشان می‌دهد. شما می توانید خلاصه اجرایی خود را به نوعی بنویسید که بر مزیت ها و برگ برنده شما در مقایسه با دیگر رقبا تاکید داشته باشد و شامل راه حل های پیشنهادی برای مشکلات موجود در محصول و خدمات شما باشد. به طور کلی اطلاعات لازم در این بخش شامل موارد زیر است:
- گروه هدف و مخاطبان محصول و خدمات شما چه افرادی هستند؟
- محصول و خدمات شما چه مشکلی از مشتریان حل می‌کند؟
- ویژگی هایی که باعث تمایز شما از سایر رقبا می شود چیست؟
2. کسب و کار خود را توضیح دهید
لازم است در بیزینس پلن، با بیان سه فاکتور رسالت، تاریخچه و اهداف، کسب و کار خود را توضیح دهید تا به افرادی که آن را می خوانند، برای فهم هدف نهایی کسب و کار شما کمک کند.
- رسالت کسب و کار:
شما در این قسمت باید بیان کنید که هدف و ماموریت ایجاد چنین تجارتی به صورت کلی چیست و به همین دلیل، مطلب نوشته شده باید الهام بخش و تاثیر گذار باشد.
- تاریخچه کسب و کار:
این بخش باید شامل اطلاعاتی مانند تاریخ تاسیس، نقاط عطف و مهم کاری، تعداد کارکنان، نشانی، کارمندان کلیدی، موسسان، محصولات و خدمات و… باشد.
- اهداف کسب و کار:
اهداف باید به صورت مشخص، جزئی، قابل اندازه گیری، قابل دستیابی و واقع‌گرایانه مشخص شوند.
3. درمورد بازار و پتانسیل های آن تحقیق کنید
گام بعدی در تهیه بیزینس پلن، مشخص کردن ویژگی های مخاطبان هدف کسب و کار شما است که می توانید پرسونای آن ها را با جمع آوری اطلاعات در زمینه های زیر، مشخص کنید:
- محل سکونت مشتریان
- درآمد آن ها
- سن و جنسیت
- میزان تحصیلات
- شغل
- سرگرمی
4. رقبای خود را تحلیل کنید
این مرحله، با بررسی دقیق فعالیت تمام رقبای موجود در حوزه کاری شما شروع می‌شود که برای این منظور، می توانید به سوالات زیر پاسخ دهید:
- رقبای شما بیش تر به چه روش هایی تبلیغات خود را انجام می دهند؟
- کیفیت خدمات و محصولاتی که به مشتریان ارائه می دهند، در چه سطحی است؟
- استراتژی های فروش و شیوه قیمت گذاری آن‌ها به چه صورت است؟
- به طور کلی، رتبه آن ها در بازار کجا قرار دارد؟
با یافتن پاسخ این سوالات، می توانید بفهمید که چه ویژگی و مزیت هایی، کالا و خدمات شما را از آن ها متمایز می‌کند و با تمرکز بر آن ها، در کسب و کار خود پیشرفت کنید.
5. محصول و خدمات خود را شرح دهید
در این مرحله از بیزینس پلن، باید به شرح مزایای محصول و خدمات خود، در مقایسه با سایر رقبا، بپردازید و فرآیند تولید و چرخه عمر محصولات و خدمات خود را مشخص کنید. برای توضیح فرایند تولید، می توانید به سوالات زیر پاسخ دهید:
- چگونه کالا یا خدمات جدید را طراحی و ایجاد می کنید؟
- اجزای سازنده کالاهای شما چیست؟
- چگونه کیفیت آن ها را کنترل می کنید؟
- زنجیره تامین کالا و خدمات شما چگونه است؟
- فعالیت های روزانه مثل حسابداری و موجودی را به چه صورت مدیریت می کنید؟
و برای توضیح چرخه عمر محصول و خدمات، باید موارد زیر را در نظر بگیرید:
- زمان فاصله هر خرید مشتریان از شما چقدر است؟
- برنامه و اهداف آینده شما برای توسعه و ارتقای کسب و کار خود چیست؟
6. استراتژی های فروش و بازاریابی را معرفی کنید
تاثیر چشمگیر استراتژی های فروش و بازاریابی است که مشخص می کند شما در آینده صاحب یک کسب و کار با فروش بسیار زیاد هستید یا یک تجارت رو به شکست؛ از همین رو، استراتژی های فروش و بازاریابی که باعث رشد و توسعه کسب و کار شما می شوند، قسمت بسیار مهمی از بیزینس پلن هستند. شما در این مرحله باید به توضیح موارد زیر بپردازید:
- گروه های مختلف مشتریان خود
- بازارهای هدف ایده‌آل
- ارزش پیشنهادی کسب و کار خود
بعد از آن باید مشخص کنید که:
- از چه طریق، قصد دسترسی به مشتریان بالقوه خود را دارید؟
- با چه روش، قصد حفظ مشتریان قدیمی خود را دارید؟
- برنامه و اهداف مورد نظرتان، برای رشد و ارتقای کسب و کار خود چیست؟
لازم است در این مرحله، مطمئن شوید که برنامه ها و اهدافتان، متناسب با منابعی که در دسترس دارید، مشخص می شوند تا بتوانید نتایجی قابل دستیابی از آن ها حاصل کنید.
7. اطلاعات مالی کسب و کار خود را مشخص کنید
اگر صاحب یک کسب و کار تازه تاسیس هستید و اطلاعات و داده های مالی زیادی ندارید، باید دقت داشته باشید که در هر صورت بودجه و برنامه های مالی کسب و کار خود را مشخص کنید. در این مرحله، پاسخ به سوالات زیر ضروری است:
- میزان درآمد خالص شما چقدر است؟
- نسبت نقدینگی شما به توانایی بازپرداخت بدهی و وام هایتان چگونه است؟
- بازه های زمانی میان وصول فاکتورهای شما چقدر است؟
به طور کلی، بهتر است که حداقل گردش مالی مربوط به سه سال گذشته کسب و کار خود را در بیزینس پلن بیاورید و به هزینه های پنهان و آشکار تجارت خود دقت زیادی داشته باشید؛ چراکه همین مسئله به تنهایی می توانید باعث شکست شما شود.
8. ساختار سازمانی تیم خود را مشخص کنید
شانس موفقیت کسب و کار شما به افرادی که آن را می گردانند بستگی دارد؛ در نتیجه، نقش هر یک از افراد تیم خود را در رابطه با رشد و توسعه کسب و کارتان تعیین کنید و مهارت و توانایی های آن ها بسنجید. لازم است به نکات زیر توجه داشته باشید:
- اشخاصی که برای موقعیت های شغلی مورد نیازتان، باید استخدام کنید تا کسب و کارتان توسعه یابد.
- هزینه جذب متخصصانی که به پیشرفت شما کمک می کنند.
همچنین، در این بخش لازم است رزومه همه بنیانگذاران را که شامل اطلاعات زیر است تهیه کنید:
- تحصیلات
- سابقه کاری
- جوایز و افتخارات
- مشتریان قابل توجه
9. میزان سرمایه مورد نیاز را مشخص کنید
در هنگام مشخص کردن میزان سرمایه مورد نیاز خود، باید سعی کنید تا در حد امکان واقع بین باشید و به جای تعیین یک عدد واحد، یک رنج از سرمایه ای که نیاز دارید را مشخص کنید. این مسئله که شما در سال های اول فعالیت خود، بتوانید در ازای فروش سهام شرکت، جذب سرمایه کنید، بسیار محتمل است؛ ولی باید توجه داشته باشید که با فروش قسمتی از سهام، قدرت تصمیم گیری و اثرگذاری خود را هم در شرکت تان کم خواهید کرد. در هر حال، در این قسمت از بیزینس پلن باید به صورت مشخص، از مبلغ مورد نیاز خود اطلاع داشته باشید.
مقاله پیشنهادی: بوم مدل کسب و کار
دیدگاهتان را بنویسید